Herder

Zodra je het wit van de schapen kunt onderscheiden van het zwart van de koeien en de grassprieten gereflecteerd ziet in het water van een van de vele slootjes weet je hoe ver het is: de trein rijdt langzamer dan hij kan. Een krakerige stem kwam door de luidsprekers in treinstel 4444:
'Dames en heren, zoals u merkt rijdt de intercity niet zijn gebruikelijke snelheid. Er zit een stoptrein voor ons en we kunnen niet sneller. Excuses voor het ongemak'. Steeds vaker maken dromerige, slaperige of juist kordate stemmen verontschuldigingen vanwege langzaam rijden of vertraging. Erg? Mwah, het ligt eraan wat je erg vindt. In de oranje banken van de koplopers kan ik altijd wegdromen en denken - écht denken. Over dingen die ik normaal niet zou zien of zou onderscheiden. Het is alsof ik niet in slaap kan komen omdat in mijn hoofd allerlei zaken de reveu passeren die op het eerste oog onnozel lijken. Ik vind het dus niet zo erg.

Die dag stond er een advertentie op de achterkant van het gratis dagblad van mijn overbuurman. De man was een ooghoogtelezer, wat nu mooi uitkwam: minutenlang hield hij de krant zo dat het middelpunt van de bladzijden ter hoogte van zijn ogen kwamen, de achterkant aldoor tonend. 'FEMKE!' stond er in een spreekballonnetje. De achtergrond was groen - net als het gras buiten. GroenLinks, dacht ik. Gras, groen, GroenLinks, milieuliefhebber, Femke, koewit. Ineens had ik het: het was een oproep GroenLinks te stemmen. Toch niet.

Neen, het was een oproep van een andere aard. Onder de ballon van tekst stond namelijk nog wat geschreven:

Vreemd
van de 20.000 roepnamen
horen we er maar één als stopwoord:
JEZUS
Voor veel mensen is deze naam heilig.
Gebruik deze naam daarom met respect.

Tal van gedachtes kwamen in mij op. 20.000 roepnamen maar? Datis bij een bevolking van zestien miljoen zo'n achthonderd mensen met eenzelfde naam, wat natuurlijk erg veel is. Wat moest Femke wel niet denken van deze advertentie? Haar naam is immers ook ijdel gebruikt! Zou niemand dit affiche hebben gecontroleerd op fouten?

Wat me het meest dwarszat was de makkelijke gevolgstrekking die gedaan wordt. Ik haal er namelijk uit dat er een landelijke samenzwering bestaat om gezamenlijk 'Jezus' te roepen naar christenen om ze te beledigen. Het zit hem in het woordje 'vreemd'. Het is een betichting, haast. Er is blijkbaar een persoon van de Bond tegen het Vloeken - want daar was het affiche van, gezien de papegaai aan de onderkant van de pagina - die op straat veel mensen 'Jezus!' hoorde roepen en toen bedacht dat zij dat vast deden om te beledigen. Dat is vreemd en vandaar deze oproep tot respect.

Wat de BthV zich niet realiseert, is dat mensen de naam van de Herder gebruiken omdat het lekker bekt. Vind maar eens een naam die er zo uitkomt als 'Jezus'. Je komt al snel in het rijtje 'Godver' of 'Tering': geen namen. Het zit hem dus in de uitspraak. Een korte, hevige eerste lettergreep waarmee je heerlijk de diepte inkunt en een tweede die je kunt rekken tot de adem op is terwijl de 'z' nagalmt in de wegstervende 'us'-klank. Ik durf te beweren dat er niet een dergelijke naam bestaat. Femke bekt niet lekker. Je kunt nergens emotie in leggen. 'Jezus!' is niet zomaar een stopwoord, het is een woord dat je gebruikt in tijden van frustratie - een woord waar je al je emotie in kunt leggen. Je zegt het als je verdrietig, teleurgesteld, boos bent of pijn hebt, als je iets mist of als je iets ontdekt. Het is een woord van veelzijdigheid, omdat je het op tal van manieren kunt uitspreken - de wijze waarop je het uitspreekt hangt van je stemming af.

Als ik de naam van de Zoon van God gebruik, dan doe ik dat niet ijdel. Ik bevat het niet eens dat ik een naam uitspreek. Het is voor mij niets anders dan een 'au'-klank. Voor mij bevat de naam niet meer waarde dan de opluchting die ik eruit haal als ik hem gebruik. Voor christenen is de naam heilig, dat is fijn. Ze moeten zich echter wel realiseren dat er ook mensen zijn die geen waarde hechten aan de naam. Die gebruiken de naam niet om deze mensen te beledigen: het 'haha, jij gelooft in JEZUS!' is een onzinnigheid uit de hoofden van BthV'ers. Ze hoeven zich dan ook niet aangesproken te voelen. Voor mij en voor anderen is het een woordklank geworden, het is het nieuwe 'au'.

Als ik vaak Femke zeg, beledig ik haar toch ook niet? Het is zo onzinnig om te stellen dat ik mensen beledig met het enkel uitspreken van een naam! Alsof ik mijn tijd wil verdoen met zoiets onbenulligs. Jezus, ik heb wel meer te doen, hoor!